İki Almanya birleştiğinden beri seçime iştirak bu kadar yüksek olmamıştı. En son 2021 yılındaki genel seçimde yüzde 76,4 olan iştirak oranı, pazar günü 82,5’e çıktı. Bu kadar yüksek bir orana 38 yıl evvel şimdi iki Almanya’yı bölen duvar yerli yerinde dururken yapılan Federal Meclis seçimlerinde ulaşılmıştı.
Katılımın yüksek olmasında şu ortalar Almanya’da yaşanan ve popülist partiler tarafından beslenen kaygı ikliminin tesiri var elbette. Fakat halkın kaygılarına seslenenler yalnızca Sahra Wagenknecht’in kendi ismini verdiği popülist sol partisi Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) ile faşist parti Almanya için Alternatif (AfD) olmadı. Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve muhafazakar Hıristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri kendi meşreplerince, seçim propagandasının merkezine “Almanya’nın geleceği tehlikede” telaffuzunu koydu.
Anketlere nazaran de seçmenlerin gündeminin başında 1- göç siyasetinden duyulan memnuniyetsizlik, 2 – yaklaşık iki yıldır resesyonda olan Almanya’da yaşanan ekonomik durumun yarattığı telaş, 3 – Ukrayna savaşının Almanya’ya olumsuz tesirleri vardı.
Sandık çıkış anketlerine nazaran seçmenlere, “Oyunuzun rengini hangi husus belirledi?” diye sorulduğunda yüzde 18’le birinci iki sırada iç güvenlik ve toplumsal güvenlik yer aldı. Bunu yüzde 15 ile göç ve ekonomik büyüme izledi.
AfD OYLARINI İKİYE KATLADI
Sonuç olarak Almanya büyük oranda sandığa gitti ve ortaya çıkan sonuca nazaran iştirakin yüksek olmasından en çok AfD yararlandı. Göçmen karşıtı parti daha evvel seçime katılmayanların birçoklarını kazanmayı başardı, oylarını bir evvelki seçime kıyasla ikiye katladı. Sandık çıkış anketlerine nazaran AfD’nin 2021’e kıyasla oylarındaki artış 10,40 puan. Parti yüzde 20,80 oyla Federal Meclis’te ikinci parti pozisyonuna yükseldi. Bir eyalet başkanına mahkeme kararıyla ‘faşist’ denebilen, içlerinde Nazizm yanlılarının olduğu aşırı sağ bir parti, böylelikle İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana birinci kere oylarını rekor seviyede artırarak Federal Meclis’e girdi.
Bir öteki kazanan ise seçimlere az bir mühlet kala oylarını artıran Sol Parti (Die Linke) oldu. Partinin ocak ayında oyları yüzde 4 civarındaydı, bu sonuçla barajın altında kalacaklardı. Lakin, son hafta kazandıkları ivmeyle yüzde 8,77’lik oranla parlamentoya girdiler.
CDU/CSU ise Federal Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana, en berbatı 2021’de olmak üzere, ikinci en makûs sonucunu aldı. Evvelki genel seçime kıyasla oylarını 4,32 puan artıran Birlik, yüzde 28,52 oyla meclis sıralarına birinci parti olarak yerleşti.
SPD ise Federal Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana en makus sonucunu aldı. 9,29 puan kaybeden parti, aldığı yüzde 16,41’lik oyla Federal Meclis’e üçüncü parti olarak girdi. Başbakanla seçime giren bir parti Almanya’da böylelikle birinci sefer üçüncü oldu. Trafik ışığı koalisyonunun SPD’li Başbakanı Olaf Scholz, başbakanlığın kendisine verdiği doğal krediyi de kullanamadı.
İŞÇİ SINIFINDA HAVA DEĞİŞTİ
Seçimde kaybedeni SPD için bir başka hezimet ise personel sınıfını kaybetmek oldu. Kendini ‘işçilerin partisi’ olarak gören SPD bu unvanı faşist AfD’ye kaptırdı. Sandık çıkış anketlerine nazaran, halihazırda çalışan çalışanların yüzde 38’i AfD’ye oy verdi. Bu kümeden CSU/CDU yüzde 22, SPD yüzde 12, Sol Parti yüzde 8, Yeşiller yüzde 5, BSW yüzde 5, FDP yüzde 4 oy alabildi.
Oy verdiği sırada işsiz olan kümede da AfD öne çıktı. İşsizlerin yüzde 34’ü AfD’yi seçti. Bu kümede CSU/CDU yüzde 16, SPD yüzde 13, Sol Parti yüzde 13, Yeşiller yüzde 8, BSW yüzde 6, FDP yüzde 3 oy aldı.
AfD ÇALIŞAN KISMIN TAMAMINDA OYUNU ARTIRDI
AfD’nin çalışan kesim ortasındaki toplam oyu ise yüzde 22, evvelki seçime kıyasla partinin bu kesimde oyları 11 puan arttı. AfD halihazırda çalışan çalışanlar ortasında oyunu 17 artırdı ve böylelikle bu kesimde oyu yüzde 38 oldu. İşsizler ortasında ise oyu 17 puan artarak 34’e çıktı.
Partinin emeklilerden aldığı oy yüzde 13. Evvelki seçime kıyasla 6 puanlık artış var. Maaşlı yöneticiler de dahil olmak üzere ‘çalışan’ kesimde ise AfD’nin oyları yüzde 10 artarak yüzde 21’e çıktı. Hür çalışanlar ortasında ise AfD oylarını yüzde 12 artırarak yüzde 21’e çıkardı.
SOSYAL DEMOKRATLAR, YEŞİLLER VE LİBERALLER EMEKÇİLERİ KAYBETTİ
Bu sayılar bir evvelki genel seçimin yapıldığı 2021’de alınan oy oranlarıyla karşılaştırıldığında personel sınıfının oy tercihlerinin ne kadar değiştiği daha net bir biçimde ortaya çıkıyor.
SPD’nin bir evvelki seçime nazaran halihazırda çalışan personeller ortasında oy kaybı 14 puan, işsizler ortasında ise 10 puan oldu. Bu seçimde emeklilerden yüzde 24 oy alan SPD’nin bir evvelki seçime kıyasla bu kümede oy kaybı da 11 puan seviyesinde.
Yeşiller’in ise bir evvelki seçime nazaran halihazırda çalışan çalışanlar ortasında oy kaybı 3 puan, işsizler ortasında 9 puan oldu. Emeklilerden yüzde 9 oy alan Yeşiller’in, bir evvelki seçime kıyasla bu kümede oy kaybı 1 puan. Liberal parti FDP de personel sınıfını kaybedenler ortasında. FDP halihazırda çalışan personeller ve işsizler ortasında oy kaybı 5’er puan oldu. FDP emeklilerin de yüzde 3’ünü kaybederek, onların yalnızca yüzde 4’ünün oyunu alabildi.
SOL PARTİ PERSONEL OYLARINI ARTIRDI
Sosyal demokratlar, Yeşiller ve liberaller açısından kayıpla kapanan tablo Sol Parti için çıkarla kapandı. Sol Parti’nin çalışan kesim ortasındaki toplam oyu yüzde 9. Evvelki seçime kıyasla bu kesimde solcular oylarını 4 puan artırmış oldu.
Halihazırda çalışan personeller ortasında ise partinin oyu 3 puanlık bir artışla yüzde 8 oldu. İşsizler ortasında ise oy oranı yüzde 13; bir evvelki seçime kıyasla artış 2 puan seviyesinde.
Maaşlı yöneticiler de dahil olmak üzere ‘çalışan’ kesimde ise Sol Parti oylarını 4 puan artırarak, toplamda yüzde 9 oy aldı. Hür çalışanlar ortasında ise oy oranı yüzde 7; bir evvelki seçime kıyasla artış oranı 2 puan Sol Parti emeklilerin yüzde 5’inin oyunu aldı, 1 puan artış kaydedildi.
AfD’NİN PARTİ PROGRAMI PERSONEL DÜŞMANI VE GÜÇLÜ DOSTU
Sandık çıkış anketlerine nazaran personel sınıfında durum bu. Artık asıl sorulması gereken soru şu: AfD personel sınıfına ne vaat etti?
Aslında personel sınıfına düzgününü vaat etmek bir yana, AfD çalışan kesim için tam bir kabus program sundu. Örneğin AfD, işsizlik yardımlarını kısıtlamayı hedefliyor. Almanya’daki mevcut kanunlara nazaran, en az 12 ay mecburî sigortaya tabi olarak çalışan herkes işsizlik parası almaya hak kazanıyor. Bu takviye, iki yıl çalışma karşılığında bir yıl boyunca ödeniyor.
AfD ise bu süreci önemli formda zorlaştırmayı planlıyor. Partinin önerdiği değişikliklere nazaran, işsizlik maaşı alabilmek için gereken sigorta mühleti üç yıla çıkarılacak. Üstelik bir yıl mühletle işsizlik maaşı almak için, mevcut maddedeki üzere iki yıl çalışmış olmak kâfi olmayacak; bunun yerine 15 yıl boyunca çalışmış olma kaidesi aranacak.
Bu değişiklikler bilhassa sık sık işsiz kalma eğiliminde oldukları için 50 yaş üstü bireyler için ağır sonuçlar doğurabilir. Mevcut yasaya nazaran, bu yaş grubundakiler dört yıl çalıştıktan sonra iki yıla kadar işsizlik yardımı alabiliyor. Lakin AfD’nin önerdiği yeni düzenlemeye nazaran, işsiz bir kişinin iki yıl boyunca işsizlik parası alabilmesi için 39 yıl boyunca çalışması gerekiyor.
Ayrıca, üç yıldan az müddet sigorta primi ödeyenler yahut altı aydan uzun müddettir işsiz kalanlar bir kuruş bile alamayacak. Bu, bilhassa işten ayrılmaları durumunda toplumsal teminattan mahrum kalacak genç emekçiler için önemli bir tehdit. Dahası, altı aydan fazla işsiz kalan herkes zorla çalıştırılacak; bu da personelleri iş değiştirme özgürlüğünden yoksun bırakarak büsbütün patronların insafına terk edecek.
AfD’nin maksadı sırf işsizlik yardımlarıyla sınırlı değil. Parti, temel teminat ve vatandaş gelirini de daraltmayı planlıyor. İşsizlik sigortası, ‘kendi işsizliğine neden olan’ şahısları kapsamayacak. Bu da makus çalışma şartları nedeniyle istifa edenlerin hiçbir yardım alamayacağı manasına geliyor.
Her ne kadar emekçi sınıfının temsilcisi üzere kendini tanıtsa da AfD’nin ekonomik programı, Almanya’daki en güçlü kısmın yükünü azaltmayı hedefliyor. Taslak seçim programı üç temel vergi indirimi öneriyor: gelir vergisi, kurumlar vergisi ve dayanışma ek fiyatının kaldırılması.
Ayrıca, şirketler için birçok teşvik sunuluyor. Kurumlar vergisinin düşürülmesinin yanı sıra, mevcut düzenlemeler ‘asgari seviyeye’ indirilecek. Örneğin, şirketlerin yine kullanılabilir ambalaj kullanmasını teşvik eden Ambalaj Yasası yürürlükten kaldırılacak. Tedarik Zinciri Yasası da tıpkı akıbeti paylaşacak. Yani, piyasa kârlı olduğu sürece çevreyi yahut insanları sömürmenin önünde hiçbir mahzur kalmayacak.
AfD’nin programı, çevreyi kirleten şirketler kadar miras yoluyla servet kazanan varlıklı bölümleri de koruma altına alıyor. Parti, şu anda zati askıya alınmış olan servet vergisinin ve mevcut veraset vergisinin büsbütün kaldırılmasını istiyor.
Bu düzenlemelerden en çok zenginler faydalanacak. Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi’nin (ZEW) yaptığı bir hesaplamaya nazaran, yıllık brüt geliri 40 bin Euro’nun altında olan haneler AfD’nin programından sadece yüzde 1,7 oranında yarar sağlıyor. Halbuki yıllık brüt geliri 250 bin Euro’nun üzerinde olan haneler yüzde 7,7 oranında daha fazla gelir elde edecek. Bu da yüksek gelir kümesinin, düşük gelir kümesine nazaran dört kat daha fazla kar sağlayacağı manasına geliyor.
IRKÇI VE ANTİ-FEMİNİST AJİTASYON İŞE YARADI
Peki, emekçiyi korur üzere görünürken programı aslında varlıklı kısmı ihya edecek neoliberal bir kabus olan AfD, nasıl oldu da emekçi sınıfından bu kadar fazla oy almayı başardı?
Bu tablo, AfD’nin manipülasyon ve dezenformasyon stratejisinin etkili olduğunu gösteriyor. Parti, klasik popülist telaffuz araçlarını kullanarak sokağın, kahvelerin lisanını konuştu: “Almanya çöküyor” dedi, “Bu göçmenler haksız yere işe alındı” diye bağırdı.
“Elitler üstte siyaset yapıyor, iklim meseleleriyle uğraşıyor, cinsiyet eşitliği için hak etmeyenlere ayrıcalık tanıyor ancak bizi düşünmüyorlar” diyen kesitlerin kaygılarına direkt hitap etti ve bu tasaları araçsallaştırdı.
Korkulara hitap eder, onları açığa çıkarırsanız mantık devre dışı kalır ve beşerler yalnızca hisleriyle hareket etmeye başlar. AfD de tam olarak bunu yaptı: Kendini statükoya karşı gerçek bir alternatif olarak sunarken, ırkçı ve anti-feminist ajitasyonla personel sınıfının dayanağını kazanmayı başardı.
