Kapalı ortamlardaki elektromanyetik kirlenme kaynaklarına dikkat çeken uzmanlar, elektrikli ısıtma, elektrikli battaniyeler, elektrik ısıtmalı su yatakları, bebek telefonu, elektrikli mesken aletleri, bilgisayar ekranları ve televizyonlar, taşınabilir telefon, floresan lambalar, LED aydınlatmalar, tasarruflu lambaların birer radyasyon kaynağı olduğunu belirtiyor. Uzmanlar, ahenge alanında küçük elektronik aygıtlarla aralığın asgarî 1 metre kadar tutulmasını ve yüksek verimli elektronik aygıtların ahenge alanında çalıştırılmamasını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Elektrik Elektronik Kısım Lideri Prof. Dr. Selim Şeker, günlük hayatta sıkça kullandığımız elektronik aygıtların neden olduğu yapay radyasyonun zararlarına ait değerlendirmede bulundu.
Elektrikle çalışan aygıtlar elektromanyetik alanlar oluşturuyor
Elektrik gücünü kullanan bütün aygıtların olağan işlevini yaparken etrafa yan tesir olarak elektromanyetik alanlar ve iyonize etmeyen radyasyon yaydıklarını kaydeden Prof. Dr. Selim Şeker, “Bu da insanlarda, bitkilerde, hayvanlarda ve cihazlarda ısısal ve ısısal olmayan zararlı etkilere neden olmaktadır. İnsanlara olan etkinin, bitki veya hayvanlardaki etkilenmelerden fazla bir farkı yoktur, zira hepsinin 70-80’i su ve dielektrik materyalden oluşmaktadır. Bunun dışında kanser gibi bazı zararlar ise tıbben 15-20 sene sonra ortaya çıkmaktadır.” dedi.
Her aygıt farklı radyasyon yayıyor
Her kablosuz aygıtta bir yahut daha fazla antenin Radyo Frekansı Radyasyonunu (RFR) farklı frekanslarda yaydığını kaydeden Şeker, “Bir “frekans”, her saniyede belirli bir noktadan geçen RFR dalgalarının sayısıdır. Bir Hertz (Hz), saniyede bir dalgadır. Bluetooth genellikle 2.4 GHz kullanır. Bir akıllı telefonda genellikle en az 5 aktif RFR anteni bulunur. Wi-Fi 5 GHz, saniyede 5 milyar dalga yaymaktadır.” dedi.
Kısa vakitte hissedilen tesirlere dikkat!
Prof. Dr. Şeker, elektromanyetik dalgaların (EMD) iki cins biyolojik tesiri olduğunu belirterek “Birinci kısım kısa zamanda hissedilen etkiler diyebileceğimiz baş ağrıları, göz yanmaları, yorgunluk, halsizlik ve baş dönmeleri gibi şikâyetlerdir. Ayrıca gece uykusuzlukları, gündüz uykulu dolaşım, küskünlük ve sürekli rahatsızlık nedeniyle topluma katılmamak gibi neticeler de literatürde rapor edilmiştir.” dedi.
Prof. Dr. Şeker, ikinci tıp tesirlerin de moleküllere ve kimyasal bağlara, hücre yapısına, beden muhafaza sistemine yaptığı ve uzun müddette ortaya çıkabilen tesirler olduğunu söyledi. Prof. Dr. Selim Şeker, “Bu etkilerin oluşması elektromanyetik dalgaların frekansına, şiddetine, vücut ölçülerine, vücudun elektriksel özelliklerine, mesafeye ve en önemlisi etki süresine bağlıdır. İnsan anatomisinin her şeyi elektromanyetiktir. Beyin dalgaları, kalp atışları, hücre bölünmeleri, nöronların haberleşmeleri hep elektrik enerjisiyle olur. Hormon ve enzimlerin faaliyetleri elektriksel olarak düzenlenmektedir.” dedi.
Kapalı ortamlardaki elektromanyetik kirlenmeye dikkat!
Kapalı ortamlardaki elektromanyetik kirlenme kaynaklarına dikkat çeken Prof. Dr. Selim Şeker, bunları elektrikli ısıtma, elektrikli battaniyeler ve elektrik ısıtmalı su yatakları, bebek telefonu, elektrikli konut aletleri, bilgisayar ekranları ve televizyonlar, taşınabilir telefon, floresan lambalar, LED aydınlatmalar, tasarruflu lambalar olarak sıraladı.
Mutfakta kullanılan elektrikli fırın, kızartma makinesi, çamaşır makinesi, süpürge, kurutma makinesi üzere elektrikli aygıtların yüksek alan şiddetlerine sebep olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Şeker, “Elektrikli fırınlara kuvvetli bir alternatif ise birincil enerji kullanımıyla da öne çıkan gazlı fırınlardır. Kullanıcıya tavsiye; mutfakta büyük makineler işler durumdaysa orada gerekenden daha fazla bulunmayın.” dedi.
Bu tavsiyelere kulak verin!
Evlerde kullanılan aygıtların yaydığı radyasyondan korunmanın kimi tedbirlerle mümkün olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Selim Şeker, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
- Ekranlar için yapıldığı üzere kullanım aralığı ve kullanma mühleti dikkate alınarak elektronik aygıtların alan şiddetleri tespit edilmeli ve herkesin bilgisine sunulmalıdır.
- Orta ya da yüksek alan şiddeti olan aygıtlar için hangi arada ne kadar alan şiddeti bekleneceği ve çalışır durumda sağlanması gereken en az hudut uzaklık pahaları ayrıyeten belirtilmelidir.
- Elektrikli battaniye ve ayak tabanı ısıtıcıları üzere uzun periyodik ve şiddetli alanlar oluşturan elektrikli aygıtlara dikkat edilmelidir.
- Sınır kıymetlerine bağlı olarak ikazlarla mı yetinileceği ya da kimi aygıtların piyasadan tümden mi kaldırılacağı tartışma hususudur. Lakin İsviçre’nin ekran konusundaki MPR-II tavsiyeleri örneği gösteriyor ki kimi standartlar getirilebilir ve kullanıcıları da bu standartlar hakkında şuurlu duruma getirip tercihi onlara bırakmak mümkün bir tahlil olabilir.
- Özellikle uyunan yerlerde elektrikli ayak tabanı ısıtıcıları, elektrikli battaniyeler ve elektrik ısıtmalı su yatakları kullanmayın.
- Uyuma alanında küçük elektronik aygıtlarla arayı en az 1 metre kadar tutmaya çalışın. Bu özellikler ağa bağlı çalışan radyo-çalar saat ve bebek telefonları için de geçerli.
- Yüksek verimli elektronik aygıtlar ahenge alanında çalıştırılmamalıdır. Özel durumlarda 2 metre uzaklık korunmalıdır.
- Kullanılması gerekmeyen aygıtları prizden çekerek elektrik alan ve hatta manyetik alan tesirlerinden korunabiliriz.
- Uzatma kablosunun fiş kısmına bir açma kapama düğmesi ekleyerek bütün kablo ve bağlı aygıtları cereyan ve tansiyonsuz hale getirilebilir yapın.
- Halojen lamba sistemlerinde iletim yolu olarak bilhassa bükümlü kablo kullanarak ayrık kabloların yol açtığı ziyanlı genişletilmiş manyetik alan tesirlerinden korunun.
- Elektronik aygıt üreticilerinin elektronik kirlilik konusunda hassas ve şuurlu olmasına dikkat edin.
- İnsan her an yeryüzünün 50 metrekarelik doğal manyetik alanına maruzdur ve evrim boyunca bu alan şiddetine ahenk sağlamıştır. Yapılan araştırmalara nazaran, bu doğal manyetik alanın ziyanı manyetikleşmiş metal modüller, demir ya da öteki metal damarı tesiriyle kıymetli sıhhat problemlerine yol açabilecek seviyeye ulaşabilir ki uyku alanındaki durumlarda bu daha da olasıdır. Radyo-çalar saat yalnızca değişken elektrik ve manyetik alanlar değil birebir vakitte statik ve homojen olmayan hoparlör manyetiği yayar. Büyük amfili, güçlü müzik setleri için bu statik alan epey yüksektir; bu nedenden yatağa yakın bulundurulmamalıdır.
Yatak odanızda bu tedbirleri alabilirsiniz
Prof. Dr. Selim Şeker, uyku alanında manyetik alan tesirlerine maruz kalmamak için de şu tekliflerde bulundu:
- Demir yatak somyası üzere metal modüllerden uyku alanında bilhassa kaçınılmalıdır. Kullanıldığı durumlarda ise manyetikleşmeyi zayıflatmak için topraklama üzere yollar uygulanabilir. Ayrıyeten yapılacak bu çeşit uygulamalar yüksek maliyetli olabilir.
- Radyatör ve gibisi metal kesimler da manyetikleşmiş olabilir. Güvenlik için 50 cm ile 1 metre ortası kafidir. Alan şiddetindeki kâfi azalma pusula yardımıyla tespit edilebilir.
- Hoparlör manyetikleri ise yataktan 1 metre kadar uzakta tutulmalıdır. Alan şiddetindeki kâfi azalma pusula yardımıyla tespit edilebilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı