Samsun’da 1 milyon 249 bin 679 dekar alanda yetiştiriciliği yapılan, ekonomik kıymete haiz bir eser olan fındığın, üretim dönemi boyunca budama, gübreleme, hastalık ve zararlılarla gayret hasat, harman, depolama üzere teknik uygulamaların gereği üzere yapılmasının, randıman ve kalite artışı sağlayacağını belirten Müdür İbrahim Sağlam, fındık hasadı esnasında üreticilerin dikkat etmesi gereken konular hakkında bilgi verdi.
“Genel paklık yapılmalı”
Fındık hasadına başlanmadan evvel bahçelerde genel paklık yapılması gerektiğine söyleyen Sağlam, “Hasadı güçleştirebilecek yabancı otlar biçilerek temizlenmelidir. Bahçelerimizin kıymetli bir kısmı karışık çeşitlerle kurulu olduğundan farklı çeşitler birebir vakitte hasat olgunluğuna gelmemektedir. Kimi çeşitler erken, kimi çeşitler geç olgunlaşmaktadır. En uygun metot farklı çeşitlerin başka farklı ve olgunlaştıklarında hasat edilmeleridir. Fakat pratikte karışık çeşitlerle kurulu bahçelerde hâkim olan çeşit olgunlaştığında hasat süreci yapılmaktadır. Fındıkların hasat olgunluğuna geldiği birtakım özelliklere bakılarak anlaşılmaktadır. Bu özellikler; zürufların yeterlice kızarması, fındık tanelerinin züruf içerisinde hareket etmesi, sert meyve kabuğunun 3/4 nispetinde kızarması, ve iç fındığın kendine has sertlik ve tadının olması, sağlam ve dolgun meyveleri taşıyan kısımların sallandığı vakit mevcut meyvelerin/ünün kısımdan dökülmesi fındığın hasat olgunluğuna ulaştığını gösterir. Hasat olgunluğuna ulaşmadan toplanan fındıklarda sert meyve kabuğu donuk olur, iç kabuğu yeterlice doldurmaz, buruşuk iç oranı artar ve randıman düşer. Fındık çeşitleri kendine has sertlik, lezzet ve tada ulaşmadan hasat edilmesi durumunda meyve kalitesi düşer. Uzun müddet koruma edilmeleri güçleşir ve kolay bozulurlar” diye konuştu.
“En âlâ hasat kısımların silkelenmesi ile yerden ve bekletilmeden toplanması”
Fındığın en düzgün hasat edilme formunun kolların silkelenmesi ile yerden ve bekletilmeden toplanması olduğunu belirten Müdür Sağlam, “Böylece fındıklar tam hasat vaktinde toplanır, randıman ve kalite uygun, ayrıyeten kısım ve dalcıklar ile gelecek yılın tomurcukları da ziyan görmemiş olur. Yerden toplamaya uygun olmayan bahçelerde kısımdan elle toplanacaksa; kolların birbirine sürtünmemesi, çotanakların kollara birleştiği yerden tek tek toplanması, gelecek yılın mahsulünü oluşturacak kol, dalcık ve tomurcukların ziyan görmemesi için sıyırma biçiminde toplama yapılmaması, hasadı yapılan kısmın dikkatlice yerine bırakılması gerekir. Vilayetimizde son yıllarda Bakanlığımızca da desteklenen file ile hasat prosedürü yaygınlaşmaktadır. File prosedürü ile hasatta, personellik maliyetleri düşmekte yerden toplamaya nazaran eserin toprakla teması sonlu olacağından kalite tarafından de avantaj sağlamaktadır. Fındık üreticilerimiz ilimiz için belirlenen hasat tarihlerini dikkate alarak hasada başlamalarının kıymetlidir. Üretim döneminde zirai uğraş, hasat, harman ve depolama süreçlerini gereği üzere yaptıkları takdirde, kaliteli ve randımanı yeterli ve aflatoksinsiz eser elde edebilecekler” formunda konuştu.
“Jüt yahut fileli çuvallar kullanılmalıdır”
Hasatta fındığın kızışmasına neden olan naylon çuval kullanılmaması, jüt yahut fileli çuvallar kullanılması gerektiğine dikkat çeken Sağlam, “Çuvallara toplanan fındıklar harman yerine taşınırlar. Harman yerlerinin hafif bir meyil verilerek betondan yapılması uygundur. Harman yerine getirilen fındıklar yığın halinde bırakılmamalı, 10-15 cm kalınlığında bir katman halinde serilerek güneşli havalarda kurumaları sağlanmalıdır. Harmanlamada fındığın düzgünce kurumasına ihtimam gösterilmeli, nem oranı kabuklu fındıkta yüzde 12’yi iç fındıkta yüzde 6’yı geçmemelidir. Kurumuş fındıkları çuvallama sabah erken yahut akşam geç saatlerde yapılmalı, fındıklar sıcak halde iken çuvallama yapılmamalıdır. Kuruyan fındıklar jüt yahut fileli çuvallarda tabanı tahta olan depoda yüksek yığınlar oluşturmadan bırakılmalıdır. Depo olarak kullanılacak yerin serin, kuru ve havalanabilir nitelikte olması durumunda eser 1 yıl kadar özelliği bozulmadan koruma edilebilir. Hasat olgunluğundan evvel toplanmış düzgün kurutulmamış ve fazla nemli fındıkların koruması epey güç olup, kızışma, acılaşma ve küflenme meydana gelir. Ayrıyeten insan ve hayvan sıhhati için ziyanlı olan aflatoksini oluşturan etmenlerin de fındıkta erken toplama, olumsuz şartlarda harmanlama ve uygun olmayan depolama kaidelerinden kaynaklanabileceği göz arkası edilmemelidir” sözlerini kullandı.
“Kokarca ziyanı hasada kadar devam edecek”
Müdür Sağlam şunları söyledi: “Karadeniz Bölgesi’nde fındık hasadı, iklime bağlı olarak yıllara nazaran değişmekle birlikte genel olarak Ağustos ayının birinci yarısında başlamaktadır. Fındık yetiştirilen Bölge Vilayetlerinde olduğu üzere Vilayetimizde de her yıl Fındık Hasat ve İhraç Tarihlerini Belirleme Komitesince yapılan inceleme sonucunda hasat ve ihraç tarihleri belirlenmektedir. Komitece alınan karara nazaran; 2024 yılı için Samsun ili Fındık hasat ve ihraç tarihleri sırasıyla; kıyı nesilde 15 – 22 ağustos, orta nesilde 8 Ağustos ve yüksek nesilde 22-29 Ağustos olarak belirlenmiştir. Ayrıyeten ilimiz fındık alanlarında görülen kahverengi kokarca ziyanı hasada kadar devam edeceğinden, eseri müdafaaya yönelik yapılacak kimyasal gayrette ruhsatlı BKÜ’ler kullanılmalı ve uygulama ile hasat ortasındaki bekleme müddetine kesinlikle dikkat edilmelidir. Üreticilerimizin bahçelerde ilaç uygulamalarının tekniğine uygun biçimde, kaplama olarak ve atomizörle yapmaları gayrette muvaffakiyet oranını artıracaktır. Bu yılki fındık hasadının ilimiz ve ülkemiz için bol ve bereketli olmasını diliyorum” tabirlerini kullandı.