İzmit’te lastik fabrikalarına çelik tel üreten Bekaert Fabrikası’nda 400 çalışanın başlattığı grev, Cumhurbaşkanı kararıyla yasaklanmasına karşın 9. gününe ulaştı.
Belçikalı patronun yılın birinci 6 ayı için teklif ettiği yüzde 50’lik artırımı reddeden ve birinci 6 ay için yüzde 130 artırım talep eden personeller, 4 aylık sürecin akabinde grev kararı almıştı.
Gelinen noktada, yaklaşık 600 çalışanın çalıştığı fabrikada üretim, 9 gündür durmuş durumda.
Süreci sozcu.com.tr’ye anlatan Birleşik Metal-İş Sendikası Lideri Adnan Serdaroğlu, çalışanların, hissettikleri gerçek enflasyona nazaran artırım yapılması talebiyle greve nöbetleşe devam ettiklerini; patronun ise gece yarısı emekçilere bir yazı ileterek bu grevin Cumhurbaşkanı kararıyla ertelendiği için yasal olmadığını ve tazminatsız işten çıkarmayla tehdit ettiğini söyledi.
MÜZAKERELER 60 GÜN SÜRDÜ, PATRON GREV ERTELEMEYE BAŞVURDU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Aralık’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kararla Bekaert Çelik şirketinin Kocaeli’ndeki iki fabrikadaki grevleri 60 gün müddetle ertelemişti.
Gerekçe olarak da grevlerin “milli güvenliği bozucu nitelikte” olduğu gösterilmiş; kararın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Kontratı Kanunu’nun 63’üncü hususu mucibince verildiği belirtilmişti.
Serdaroğlu, “60 gün müzakere yapıldı. Arabulucu devri derken 4 ay bir sonuç alınamadı ve grev etabına geldik. Fabrikalarda aksiyonlar, boykotlar oldu fakat patronun yaklaşımı değişmedi ve biz de sonunda grev kararını işyerine astık” dedi.
Grev kararını bir hafta evvelce patrona bildirdiklerini belirten Serdaroğlu, patronun ise grev ertelemesine müracaat ettiğini, sonra da Cumhurbaşkanı kararıyla grevin ertelendiğini aktardı.
“Bu bir erteleme değil, yasak. Anayasaya alışılmamış olduğu için de bu kararı tanımadık” diyen Serdaroğlu, şöyle dedi:
“Hükümet arabuluculuk yapıp, çalışanların kayıplarını gideren bir tavır yerine grev ertelemeye gidip, Belçikalı patrona kolaylık sağlıyor. Halbuki çalışanın istediği şey, hissettiği hayat pahalılığı karşısında ezilmemek.
İzmit’te bir sene içinde bir simit 2 liradan 5-6 liraya kadar çıktı. Her şey iki, üç kat zamlanırken maaşlara yüzde 50 artırım önerildi. Emekçi buna karşı çıkıyor.”
‘BELÇİKALI PATRON SAATLİK 2,2 EURO FİYAT VERİYOR’
Burada çalışan personellerin saat fiyatının 44 TL olduğu bilgisini veren Serdaroğlu, “Bu da 2,2 Euro’ya denk geliyor. Belçika’daki emekçilerin saat fiyatı ise 20-25 Euro. Yani biz onların aldığı fiyatın dörtte, beşte birini almaya çalışıyoruz fakat bizim önümüze hükümet mani koyuyor” tabirlerine yer verdi.
‘BURASI LASTİK FABRİKALARINA TEL ÜRETİYOR, ULUSAL GÜVENLİĞİ NASIL BOZABİLİR?’
Serdaroğlu ayrıyeten, grevin ‘milli güvenliği bozucu nitelikte’ görüldüğü için ertelenmesine de reaksiyon gösterdi.
“Bu fabrika lastik fabrikalarına çelik tel üretiyor. Lastiğin içindeki çelik teli üretiyor yani, buradaki üretimin durmasıyla ulusal güvenliği bozmanın ne ilgisi var” diyen Serdaroğlu, “Geçmiş yıllarda metal grevleriyle ilgili ulusal güvenliği bozucu ibaresine karşı pürüz oluşturacak bir anayasa mahkemesi kararı çıkartmıştık. Greve yasa dışı derseniz bu dokümanları gösteririz” diye konuştu.
İŞÇİLER TAZMİNATSIZ KOVULMA RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA
Serdaroğlu’nun aktardığına nazaran, patron grevdeki tüm sendikalı personellere ‘yaptığınız grev yasa dışıdır, iş başı yapmazsanız tazminatsız çıkış, ziyan tazmin davası açılacaktır’ formunda bir ileti iletti.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Çalışma İktisadı Tabibi Avukat Murat Özveri ise, bunun mümkün olabileceğini, fakat emekçiler greve çıkmasa da tazminatsız işten çıkarmanın Türkiye’de patronlarca yaygın biçimde başvurduğu bir prosedür olduğunun altını çizdi.
‘ASIL YASA DIŞI OLAN GREVİN ERTELENMESİ’
“Türkiye’de işten çıkarılan çalışanların yüzde 85’i gerçekte tazminatı hak ediyor” diyen Özveri, “Yani greve çıksın, çıkmasın ne yazık ki bu risk Türkiye’de herkes için var. Patronun teline dokunduğunuz anda, bu sizin için bir hak arama yolu bile olsa en küçük bir itirazınızda her vakit işten çıkarılabilirsiniz” diye konuştu.
Asıl yasa dışı olanın ise grev erteleme kararı olduğunu lisana getiren Dr. Özveri, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Grev ertelemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. hususuna ve ekonomik toplumsal kültürel haklar kontratına ters. Burada asıl takviye çıkılması gereken husus, karşı karşıya olduğu tüm risklere karşın çalışanın işten çıkarılmayı dahi göze alarak grev üzere temel bir hakkına sahip çıkmasıdır.”
GREV NASIL ERTELENİYOR?
Toplu İş Mukavelesi, Grev ve Lokavt Kanunu’na nazaran, karar verilmiş yahut başlanmış olan yasal bir grev yahut lokavt genel sıhhati yahut ulusal güvenliği bozucu nitelikte ise grev, cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile 60 gün ertelenebiliyor.
Ancak kanuna nazaran ertelenen grevler 60 günlük erteleme mühleti sonunda yine başlatılamıyor.
Taraflar erteleme müddeti içinde anlaşamazlarsa uyuşmazlık Yüksek Hakem Konseyi (YHK) tarafından çözülüyor. Bu nedenle grev ertelemesi fiilen grev yasağı manasına geliyor.
AKP devrinde daha evvel tam 17 grev benzeri münasebet ile ertelenmişti. Bekaert İzmit Çelik Kord Sanayi ve Bekaert Kartepe Çelik Kord Endüstri’de ertelenen grevlerle birlikte bu sayı 19’a ulaştı.
Ayrıca, AKP devrinde grevi ertelenen emekçi sayısı yaklaşık 195 bin civarında.
DAHA EVVEL ERTELENEN GREVLER
AKP devrinde daha evvel ertelenen grevler ise şöyle:
– 2003: Petlas AŞ (Petrol İş)
– 2003: Şişecam (Kristal İş)
– 2004: Şişecam (Kristal İş)
– 2004: Prielli, Good Year, Brisa (Lastik İş)
– 2005: Erdemir Madencilik (T. Maden İş)
– 2014: Şişecam (Kristal İş)
– 2014: Çayırhan ve Çöllolar Kömür İşl. (T. Maden İş)
– 2015: MESS Küme Toplu İş Kontratı (Birleşik Metal İş)
– 2017: Asil Çelik (Birleşik Metal İş)
– 2017: Emis Küme (Birleşik Metal İş)
– 2017: Akbank (Banksis)
– 2017: Şişecam (Kristal İş)
– 2017: Meraf İlaç (Petrol İş)
– 2018: MESS Küme (Birleşik Metal İş, Türk Metal, Çelik İş)
– 2018: Soda Kroman-Şişecam (Kristal İş)
– 2019: İzban (Demiryol İş)
– 2020: Soda Sanayi AŞ (Petrol İş)