Basın İlan Kurumu, gazetelere yönelik ilan kesme cezalarının basın ve tabir özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmedilen Anayasa Mahkemesi kararının akabinde inanılmaz toplandığını duyurdu. Açıklamada, “TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. unsurunda değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Asılları kapsamında yapılan müracaatları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir” denildi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Cumhuriyet, Üniversal, Sözcü ve Birgün gazetelerine Basın İlan Kurumu’nun (BİK) verdiği ilan kesme cezalarına ait pilot karar vererek, cezaların basın ve tabir özgürlüğünün ihlali olduğuna hükmetti.
Bir örneği TBMM’ye gönderilen AYM kararında, “Kuruma verilen yetkinin basının etik kıymetlerini düzenleme hedefinden öteye giderek artık kimi basın mensupları açısından caydırıcı tesir yaratabilecek bir cezalandırma aracına dönüştüğü ve bu durumun sistematik bir sıkıntıya neden olduğu gözlemlenmiştir” denildi.
‘KANUN UNSURUNUN İPTALİ KARARI DEĞİLDİR’
Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, Anayasa Mahkemesi’nin kararının yayınlanmasının akabinde yazılı açıklama yaptı. Açıklama şöyle:
“Kurumumuzca, gerekçesiyle birlikte bugün öğrenilen AYM kararına ait; kamuoyunun bilgilendirilmesi ismine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.
En başta vurgulamak isteriz ki, 02 Ocak 1961 tarih ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun ‘Müeyyide’ başlıklı 49. hususu, bugüne kadar hiç değişmemiştir. Genel Heyetimiz, kelam konusu hususa dayanarak 1961, 1964, 1994 ve 2022 yıllarında Basın Ahlak Temellerini belirlemiştir. Bütün bu mevzuat kararları birçok mahkeme kararında türel kaynak olarak kabul edilmiştir. Hatta AYM’nin 2016/5653, 2016/73997 ve 2017/30597 müracaat numaralı kararlarında, anılan kanun kararının yasallık ölçütünü karşıladığı açıkça vurgulanmıştır. Bu tespitin akabinde Anayasa Mahkemesi, basın ahlak asılları ile ilgili olarak kendisine yapılan müracaatları münferit olarak ele almış ve müeyyide kararının ölçülülük prensibine uygun olup olmadığını asıldan incelemiştir.
Ancak bu son kararıyla AYM, 195 sayılı Kanunun 49. unsurunda yapısal bir sorun tespit ederek, evvelki görüşünden ayrılmış ve anılan kanun kararının temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında yasallık ögesini taşımadığı sonucuna varmıştır. Bugün, AYM’nin görüş değişikliği içeren bu kararı, kanun unsurunun iptali kararı değildir. AYM, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) ilgili kanun hususu kararının; kararda bahsi geçen dengeleme ölçütleri göz önüne alınarak tekrar düzenlenmesini önermektedir.
Önemle belirtmek isteriz ki, AYM kararında, kişilik haklarına akın mahiyetinde olan ve tenkit sonlarını aşan ve/veya kanunlarında yaptırıma bağlanan cürüm kapsamında yer alan haberlerin, yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu söz edilmektedir. Kararda, basının niteliklerini artırma ve basının bilhassa ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma, müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceği karara bağlanmaktadır. Hasebiyle AYM, Basın İlan Kurumu’nun müeyyide uygulama yetkisinin bulunduğunu açıkça tabir etmektedir.
Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM’nin kararını bu çerçevede pahalandıran İdare Şuramız, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. unsurunda değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Temelleri kapsamında yapılan müracaatları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir.” (HABER MERKEZİ)