Cumhuriyet halk Partisi (CHP) İçişleri Bakanlığından Sorumlu Genel Lider Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Bakan, 396 bin geçici muhafaza statüsü altındaki Suriyelinin AB ülkelerine gittiğini açıklayan İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya yanıt verdi. Geri Kabul Anlaşması’nın yükümlülüklerini hatırlatan CHP’li Bakan, “Kayıp 396 bin Suriyeli, Avrupa’ya ulaşmış olsaydı, esasen kısa müddet içinde geri gönderilmiş olurlardı ve Sayın Yerlikaya’nın bu insanları aramasına gerek kalmazdı. Zira nerede olduklarını ve ne vakit Türkiye’ye varacaklarını AB çoktan bildirmiş olurdu” dedi.
“Kaçak yollardan ülkemizi terk eden bu beşerler Avrupa’da kayda alınsa Türkiye’ye iade edilmez mi? Kayıt altına alınmadılarsa Ali Yerlikaya bunu nasıl tespit etti?” diye soran CHP’li Bakan, Ali Yerlikaya’nın, “adres bildirmeyen 396 bin Suriyelinin Avrupa’ya gittiğini” nasıl tespit ettiklerini açıklaması gerektiğini söyledi. CHP’li Murat Bakan’ın açıklaması şu biçimde:
Yerlikaya, AB ülkelerine “bize geri gönderin” demiş oldu
“Sayın Ali Yerlikaya’yı her gün bir televizyon kanalında izliyor ya da bir gazetede çıkan açıklamalarını okuyoruz. Ve maalesef her yeni güne farklı sayılarla yaptığı farklı açıklamalara hayret ederek başlıyoruz. Geçen gün “rakamlar üzerinden fitne çıkarılmaya çalışıldığını” sav etmişti. Bu rakamsal karışıklığı ya da kendi tabiriyle “fitneyi” şahsen kendisi yaratıyor. Bize de söylediklerindeki çarpıklığı sorgulamak ve kamuoyuna doğruları anlatmak düşüyor. Sayın Yerlikaya, geçtiğimiz hafta “729 bin Suriyeli beyan ettiği adreste oturmuyor” dedi, artık de beyan ettikleri adreste bulamadığı ve adres güncelleme duyurusuna karşılık vermeyen 396 bin süreksiz muhafaza statüsü altındaki Suriyelinin AB ülkelerine gittiğini açıklayarak sığınmacılar konusunda adeta değişik bir skandala imza attı. Yani Yerlikaya, AB ülkelerine “bunları bize geri gönderin” demiş oldu.
“Geri Kabul Mutabakatı’yla Türkiye bu göçmenleri geri kabul etmekle yükümlüdür”
Şöyle ki; Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) ortasında 2016’da imzalanan Geri Kabul Muahedesi, Türkiye’den AB ülkelerine yasa dışı yollarla geçen göçmenlerin geri kabul edilmesi sürecini düzenler. Bu muahede, hem Türkiye’de bulunan süreksiz muhafaza statüsündeki Suriyelileri hem de öbür sistemsiz göçmenleri kapsar. Muahedenin Türkiye’ye getirdiği önemli yükümlülükler var. Türkiye bu göçmenleri geri kabul etmekle yükümlü AB üyesi bir ülke, Türkiye üzerinden gelen ve yasa dışı yollarla kendi topraklarına giren bir göçmeni tespit ettiğinde, bu kişiyi Türkiye’ye iade edebilir. İade talebi, göçmenin Türkiye’den geldiğinin kanıtlanması durumunda yapılır. AB üyesi ülke, göçmenin Türkiye’den geldiğini kanıtlayabilirse -ki Ali Yerlikaya en yetkili ağızdan bunu kanıtlamış oldu- Türkiye bu göçmenleri geri kabul etmekle yükümlüdür. Türkiye’de süreksiz müdafaa altında olan Suriyeli göçmenler, şayet yasa dışı yollarla AB ülkelerine giderlerse ve yakalanırlarsa, AB ülkesi bu şahısları Türkiye’ye geri gönderebilir. Bu durumda Türkiye, bu bireyleri tekrar kabul etmek zorundadır. Geri kabul edilen göçmenlerin geldikleri ülkeye geri gönderilmeleri, Türkiye’nin göç siyasetleri ve ilgili milletlerarası hukuka nazaran kıymetlendirilir. Şayet göçmenlerin geldikleri ülke inançlı değilse yahut geri gönderilmeleri insani nedenlerle uygun değilse, Türkiye bu bireylere milletlerarası muhafaza sağlamak zorunda kalabilir.
Geri Kabul Anlaşması’nın yükümlülükleri
Göçmen kabulü, düzenlemeler ve işbirliği, finansal takviye ve yardım Geri Kabul Mutabakatı uyarınca Türkiye’nin göçmen kabulü, düzenlemeler ve işbirliği, finansal takviye ve yardım başlıklarında yükümlülükleri vardır. Türkiye, AB ülkelerinden geri kabul ettiği göçmenlerin insani şartlar altında barındırılmasını sağlamak zorundadır. Bu yükümlülük, Türkiye’nin göçmen barınma merkezlerinin kapasitelerinin artırılmasını ve göçmenlere yönelik sıhhat, eğitim ve toplumsal hizmetlerin sağlanmasını gerektirebilir. Türkiye, göçmenlerin geri kabul edilmesi konusunda AB ile daima işbirliği içinde olmalıdır. Bu, göçmenlerin kimlik tespiti, güvenlik denetimleri ve geri gönderme süreçlerinin hızlandırılması üzere hususları kapsar. Türkiye, AB tarafından belirlenen kriterlere ve milletlerarası hukuka uygun biçimde hareket etmelidir. Geri Kabul Muahedesi kapsamında Türkiye’ye, göçmenlerin barındırılması ve gereksinimlerinin karşılanması için AB tarafından finansal dayanak sağlanmaktadır. Lakin bu dayanak, Türkiye’nin yükümlülüklerini büsbütün karşılamayabilir, bu nedenle ek maliyetler Türkiye’nin esasen darda olan bütçesi hasebiyle fakir halkın üzerinde baskı yaratacaktır.
“Kayıp 396 bin Suriyelinin Avrupa’ya gittiğini nasıl tespit ettiniz?”
Geri Kabul Anlaşması’nın dördüncü hususu, direkt üçüncü ülke vatandaşlarına yönelik geri kabul süreçlerini düzenler. Unsura nazaran; Türkiye bir üye devletin başvurusu üzerine, talep eden üye devletin ülkesine girme, ülkesinde bulunma yahut ikamet etmeye ait yürürlükte olan şartları sağlamayan yahut artık sağlamayan tüm üçüncü ülke vatandaşlarını yahut vatansız şahısları geri kabul edecektir. “Kişilerin geri kabul müracaatının ibrazı esnasında Türkiye topraklarından, bir üye devletin topraklarına direkt giriş için Türkiye tarafından düzenlenmiş bir vizeye sahip ise, Türkiye tarafından düzenlenmiş bir ikamet müsaadesine sahip ise yahut Türkiye topraklarında kaldıktan yahut transit geçiş yaptıktan sonra Üye Devletlerin ülkesine yasadışı ve direkt giriş yapmış ise” Türkiye, bu bireyleri geri kabul etmek zorundadır. Yani, kayıp 396 bin Suriyeli, Avrupa’ya ulaşmış olsaydı, zati kısa mühlet içinde geri gönderilmiş olurlardı ve Sayın Yerlikaya’nın bu insanları aramasına gerek kalmazdı. Zira nerede olduklarını ve ne vakit Türkiye’ye varacaklarını AB çoktan bildirmiş olurdu.
Kaçak yollardan ülkemizi terk eden bu beşerler Avrupa’da kayda alınsa Türkiye’ye iade edilmez mi? Kayıt altına alınmadılarsa Ali Yerlikaya bunu nasıl tespit etti? Sayın Yerlikaya, “adres bildirmeyen 396 bin Suriyelinin Avrupa’ya gittiğini” nasıl tespit ettiklerini açıklamalı. Kayıp 396 bin Suriyelinin Avrupa’ya gittiğini nasıl tespit ettiniz? Ve en değerlisi de yaptığı bu açıklamayı düzeltmeli. Süleyman Soylu Bakanlık yaptığı periyotta boş boğazlığı sebebiyle canlı yayında yapılacak uyuşturucu operasyonu ifşa ederdi. Ali Yerlikaya da popülaritesini artırmak, kendini başarılı göstermek için konuşmaması gereken bahisleri konuşuyor, söylememesi gereken şeyleri söylüyor.”