Kosova Başbakanı Albin Kurti ile Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, iki ülke ortasındaki alakaları yeni boyuta taşıması beklenen, kamuoyunda Fransız-Alman Planı olarak bilinen öneriyi kıymetlendirmek üzere bugün Brüksel’de görüşecek.
ABD ile AB’nin tüm üyelerince desteklenen plan, taraflara müzakere edemeyecekleri “kabul et ya da terk et” formatında sunuldu. Önderler, planı prensipte kabul ettiklerini bildirmelerinin akabinde Brüksel’e davet edildi.
Görüşmede, tarafların planla ilgili yol haritası oluşturması ve hangi unsurların uygulanmasına öncelik verileceğini belirlemesi bekleniyor.
FRANSIZ-ALMAN PLANI VE ÜLKELERİN “KIRMIZI ÇİZGİLERİ”
Medyaya sızan bilgiye nazaran, plan, Kosova’nın, çoğunlukla Sırpların yaşadığı belediyelerde Sırp Belediyeler Birliği kurulmasına müsaade vermesini öngörüyor.
Kosova’da Sırp Belediyeler Birliği kurulmasına ait mutabakat, AB’nin arabuluculuğunda Kosova ile Sırbistan ortasında 2013 yılında imzalanmış lakin birkaç hususu Kosova anayasasına uygun olmaması nedeniyle uygulamaya konulamamıştı.
Sırbistan’dan da Kosova’nın toprak bütünlüğüne hürmet göstermesi, Kosova Cumhuriyeti ibareli resmi dokümanları tanıması ve memleketler arası kuruluşlara üye olmasına müsaade vermesi talep ediliyor.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, Sırp Belediyeler Birliği kurulmadan bir muahedeye imza atmayacağını söylüyor. Kosova Başbakanı Kurti de ülkesinde Sırbistan’ın istediği kaidelerde “tek etnili” bir birliğin kabul edilemez olduğunu belirtiyor.
ALMANYA, FRANSA VE İTALYA BAŞKANLARINDAN ORTAK MEKTUP
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Brüksel’deki kritik görüşmeden 1 gün evvel, Kosova ile Sırbistan başkanlarına mektup gönderdi.
Avrupalı başkanların Kurti’ye gönderdiği, Kosova Başbakanlığının basınla paylaştığı mektupta, önderlerin, muahedenin imzalanması ve kabul edilen metnin temelinde uygulamaya konulmasının acil gereksinim olduğuna inandıkları bildirildi.
Mektupta, “Anlaşmanın süratli biçimde sonuçlandırılması ve uygulanması için yapan biçimde gayret gösterme konusunda ferdî liderliğinize çok güveniyoruz. Bunun vatandaşlarınızın genel faydası, bölgenin barışçıl ve müreffeh gelişimi ve ülkenizin Avrupa perspektifini geliştirmesi için çok kıymetli olduğuna inanıyoruz.” tabirlerine yer verildi.
Ayrıca mektupta Sırp Belediyeler Birliği dahil diyalogda tarafların üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmeleri talep edildi.
Avrupalı önderlerin Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic’e gönderdiği mektup ise basınla paylaşılmadı.
Öte yandan Sırbistan Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, pazar günü Cumhurbaşkanı Vucic’in Kosova ile devam eden müzakerelerde Sırbistan’ın resmi pozisyonu hakkında telefonda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı bilgilendirdiği tabir edildi.
AB Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak, hususla ilgili Kosova Devlet Televizyonu RTK’ye verdiği röportajda, Kosova’yı kendi hukuk sistemine alışılmamış bir şeyi kabul etmeye zorlamayacaklarını açıkladı.
Planın, iki ülkenin kırmızı çizgilerine saygılı olduğunu belirten Lajcak, “Plan müzakere edilmeyecek zira Avrupa Birliği tarafından hazırlandı ve birinci taslak taraflarla paylaşıldıktan sonra kendilerinden görüş alındı. Müzakere etmek için bir neden yahut mümkünlük görmüyoruz.” sözlerini kullandı.
Brüksel’de yapılacak görüşmeyi, 2. Dünya Savaşı sırasında müttefik kuvvetlerinin Nazi Almanyası’na karşı Normandiya’ya yaptığı çıkarmaya atfen kullanılan “D-day”e benzeten Lajcak, “Öneride şu anda açıklayamayacağım daha pek çok şey var lakin başkanlar öneriyi kabul ettiği vakit kamuoyuna açıklanacak ve her iki taraf için de olumlu şeyleri barındırıyor. Planı kabul ettiklerini resmi olarak beyan etmelerini bekliyoruz. Kelamlı beyandan daha fazlası olacak.” diye konuştu.
İKİ ÜLKE BAŞKANLARININ PLAN HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ
Kurti, Kosova’nın planı reddetmesi halinde yaptırımlar ve AB ülkelerinin itimadını kaybetmekle karşı karşıya kalabileceği ikazında bulundu.
Kosova Başbakanı, müzakerelerin devamı için yeterli bir temel olarak nitelendirdiği plan hakkında Kosova Meclisi’nde yaptığı konuşmada, “Plan, 1972 Doğu-Batı Almanya mutabakatı modeline ve devletler ortası ilgiler tarihinde vatandaşlığın fiilen (de-facto) tanınmasına ait öbür birçok misal modele, Japonya-Güney Kore muahedesi üzere modellere dayanıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Vucic ise Brüksel’de yapılacak toplantının sıkıntı geçeceğini vurgulayarak, “Sırbistan, bölgede barış ve istikrarı destekliyor. Bu bağlamda da bize sunulan teklifleri değerlendireceğiz.” dedi.
KOSOVA-SIRBİSTAN MÜZAKERELERİ
AB, Kosova ile Sırbistan’ın Birliğe entegrasyon sürecinin ilerlemesi için iki ülke ortasındaki meseleleri giderebilecek kesin bir muahedeye varılmasını koşul koşuyor.
Kosova, 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınmasına karşın, kuzeyinde devam eden etnik gerginlikler ve Birleşmiş Milletlere (BM) üye olamaması nedeniyle Avrupa’nın “donmuş ihtilaf” bölgelerinden biri olarak nitelendiriliyor.
Sırbistan, 2008’de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı kendi toprağı olarak görüyor.
Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011’de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında bağlantıların olağanlaşması ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanıması için ortak yol bulmaya çalışıyor.